“De Nederlandse kerken kampen al jaren met sterk teruglopende bezoekcijfers. Toch betekent dat niet dat Nederland er minder religieus op geworden is. Maar liefst 64 % van de Nederlandse bevolking geeft zelf aan religieus te zijn. Daarvan is 41 % mono-religieus en 23 % ‘flexibel-gelovig’. Laten we eens kijken naar dat ‘nieuwe geloven’.”
Religieshoppers
Theoloog Manuela Kalsky, hoogleraar aan de Vrije Universiteit, is het daarmee eens: “Wanneer je wordt geraakt door iets in de natuur, kun je dat ook een godservaring noemen. Religieus zijn hoeft niet per se samen te gaan met een goddelijke openbaring. Je kunt geraakt worden door iets wat groter is dan jezelf, dat je niet goed in woorden kunt vatten.”
Kalsky deed recent onderzoek naar religieuze meerstemmigheid, ook wel ‘flexibel geloven’ genoemd. Hierbij keek ze hoe Nederlanders vandaag de dag geloven en waar dat geloof uit bestaat. Een deel van de gelovigen combineert namelijk elementen uit verschillende levensbeschouwingen en vormt zo een eigen geloofsovertuiging. Deze ‘religieshoppers’ komen nauwelijks terug in de officiële statistieken omdat die te beperkt zijn, aldus Kalsky. “Bij de standaard vragenlijsten naar religie kun je meestal maar één vak aanvinken, je bent boeddhist of christen of joods enzovoort. Dat je beide of alle drie tegelijk kunt zijn, behoort niet tot de mogelijkheden.”
Ze is geen fan van de term religieshoppers omdat ze hem denigrerend vindt en hij oppervlakkigheid suggereert. “Uit ons onderzoek blijkt dat dit niet het geval is. Bovendien zijn religies altijd combinaties van verschillende stromingen. Kijk maar naar het christendom, dat is een samenraapsel van Joodse, Egyptische en Griekse invloeden en natuurreligies. Religies zijn continu in ontwikkeling, met als gevolg dat er verschillende stromingen ontstaan, zoals binnen het christendom de katholieken en protestanten”, legt Kalsky uit.
Ze benadrukt dat elke religie te divers en complex is om in zijn geheel te kunnen overzien, laat staan na te leven. “Religies worden gevormd door mensen en door de context waarin zij bestaan. Het katholicisme in Zuid-Amerika is anders dan dat in Afrika, ook al horen beide bij dezelfde katholieke kerk.” Een definitie van wat religie is of precies inhoudt, is mede daarom moeilijk te geven, volgens Kalsky.
Auteurs: Marjolein Overmeer en Mariska van Sprundel | 23 mei 2019
Bron: Kennislink.